Geheimen van de klederdracht

Adriaantje de Jong • nov. 18, 2021

Vanaf 12 november 2021 tot 2 juli 2022 is in Museum Spakenburg een fototentoonstelling te zien over de laatste generatie vrouwen in de klederdracht van Bunschoten-Spakenburg. De foto’s zijn gemaakt door Jeffrey van den Dikkenberg (1998). Hij geeft met zijn werk een intiem en uniek beeld van alles wat erbij komt kijken om de dracht te maken, dragen en onderhouden.

De fotograaf
Toen Jeffrey van den Dikkenberg in 2015 startte met zijn fotografiehobby kwam hij al snel uit bij thema’s die Bunschoten-Spakenburg uniek maken, zoals de botters, scheepswerf en de klederdracht. Hoewel het laatste onderwerp niet echt zijn speciale interesse had voelde hij al snel een noodzaak om dit bijzondere cultuurverschijnsel vast te leggen. Als geboren Spakenburger legde hij makkelijk contacten en al snel kwam hij bij de dames over de vloer. Tijdens deze bezoekjes gaven zij hem een inkijkje in hun dagelijks leven. Ook openden ze hun kasten, trokken bijzondere stukken aan en lieten zien hoe zij met de dracht bezig zijn.  


Tentoonstelling
In de tentoonstelling is een selectie te zien van Jeffrey’s werk. De focus ligt hierbij op de ‘geheimen’. De meeste mensen hebben geen idee wat er bij komt kijken om dracht dragen. Zo kost het haken van de ongermus alleen al honderd uren. Dit gebeurt met heel fijn haakgaren; DMC, nr. 50. Daarna moet de muts gesteven en gestreken worden. Alleen al dat strijken van de mutsjes die vaak in reliëfwerk zijn gehaakt kost al snel een uur en als ze vies zijn begint het werk weer opnieuw.


De krâplap is zonder twijfel het meest beeldbepalende element van de dracht van Bunschoten-Spakenburg. Antieke kraplappen worden vaak versteld, wat met het oog op de huidige klimaatcrisis heel duurzaam is. In de tentoonstelling is een krâplap te zien die bestaat uit drieëntwintig stukjes. Het handwerk dat hierin zit is enorm. 
Inmiddels worden de meeste kraplappen overigens niet meer zelf gesteven en gestreken. De dames wassen ze zelf en brengen ze vervolgens naar de strijkerij; twee vrouwen in de gemeente stijven en strijken de kraplappen met speciale machines.


Voor wie denkt dat vrouwen in klederdracht het makkelijk hebben als ze ’s ochtends voor hun kast staan komt bedrogen uit. Klederdracht kent regels qua kleurstelling en patroon, maar binnen die kaders kunnen de dames eindeloos variëren. Zeker nu er nog maar weinig mensen in de dracht zijn honderd kraplappen in de kast geen uitzondering.


Voorbij
Jeffrey van den Dikkenberg biedt de dames met deze tentoonstelling een podium. Hij maakte eerder met Bort Zwaan het boek ‘Pracht in dracht’.
“Anno 2021 wordt de klederdracht nog dagelijks door vijfentachtig vrouwen gedragen. Allen zijn de zeventig gepasseerd en hun aantal wordt snel minder. Over een aantal jaren zal de dracht van Bunschoten-Spakenburg alleen nog bij evenementen en in het museum te zien zijn. Het is mooi om hen op deze manier in beeld te brengen en het publiek mee te laten genieten van dit bijzondere erfgoed”.


Bij de tentoonstelling verschijnt een brochure met foto’s uit de tentoonstelling. De brochure is te koop in de museumwinkel. 


Deel dit artikel

door Michaël Koelewijn 17 apr., 2024
Achter ieder object in de collectie van Museum Spakenburg zit een verhaal. Dit kan een kort verhaal zijn, over wat het is en waarvoor het werd gebruikt, maar soms is het een langer verhaal, over niet alleen wat het is, maar ook waar het vandaan komt en hoe het in Spakenburg terecht is gekomen. Voor het object uitgelicht in dit blog is het zo'n lang verhaal, afkomstig uit de koker van Henk Koelewijn (1946), bekend van o.a. de 'De Bourgondische Lelie'.
door Adriaantje de Jong 29 feb., 2024
Bij de tentoonstelling ‘De eindjes aan elkaar knopen’, over de Hollandse Knopenfabriek en knopen in de klederdracht, organiseert Museum Spakenburg een workshop om zelf Spakenburgse knoopjes te leren maken. De workshop wordt gegeven op zaterdag 16 maart.
door Adriaantje de Jong 19 feb., 2024
Museum Spakenburg is een plek waar tradities worden gekoesterd en duizenden bezoekers genieten van het rijke boerenleven, de visserij, oude ambachten en een prachtige collectie klederdracht van Bunschoten-Spakenburg. Wegens vertrek van de huidige medewerker zijn wij op zoek naar een Coördinator vrijwilligers/medewerker secretariaat (m/v) 16 uur per week Heb jij een groot hart voor mensen, ben je administratief sterk en houd je van musea? Dan ben jij misschien wel de persoon die wij zoeken. Wat ga je doen? Vrijwilligers Je bent het aanspreekpunt voor meer dan zestig vrijwilligers Maakt roosters en regelt vervanging bij afwezigheid Voert kennismakingsgesprekken met nieuwe vrijwilligers Zorgt voor attenties/bezoekjes bij ziekte, jubilea of afscheid Organiseert (vrijwilligers)bijeenkomsten Secretariaat en overige werkzaamheden Je beantwoordt telefoon- en mail Opent en sluit het museum Je doet de inkoop voor museumcafé, -winkel en kantoor Notuleert werkoverleg Bent het aanspreekpunt voor facilitaire zaken Springt bij waar nodig Opleiding en ervaring Je hebt een opleiding op MBO-niveau Beschikt over administratieve vaardigheden (Word en Excel) Bent communicatief sterk, zowel mondeling als schriftelijk Bent een verbindende en enthousiasmerende persoonlijkheid Bent secuur Wat mag je van ons verwachten? Je werkt op de mooiste plek van Spakenburg en krijgt van ons een salaris conform de Museum CAO. De functie is ingedeeld in schaal 7. Solliciteren Heb je zin om ons team te komen versterken? Stuur dan voor 9 maart een sollicitatie naar info@museumspakenburg.nl t.a.v. Adriaantje de Jong (directeur).
door Michaël Koelewijn 08 jan., 2024
De scheepswerf van Spakenburg kent een 400 jaar lange geschiedenis met vele werfbazen. In 1829 kwam de werf in handen van de familie Nieuwboer, waaraan het nog steeds zijn huidige naam ontleent. In 1857 nam Hendrik Willem Nieuwboer (1820-1908) de werf over. Naast zijn drukke werkzaamheden op de werf was hij ook een amateurschilder, waarvan gelukkig enkele werken in onze collectie zijn belandt.
door Adriaantje de Jong 13 okt., 2023
Woensdag 18 oktober staat weer in het teken van de kids bij Museum Spakenburg en De Bibliotheek Bunschoten - Eemland . Kom ook naar deze leuke activiteit in de herfstvakantie!
door Adriaantje de Jong 04 okt., 2023
Vanaf 4 oktober 2023 is er in Museum Spakenburg een nieuwe tentoonstelling te zien over de Hollandsche Knoopenfabriek (HKF) en knopen in de klederdracht. Knopen zijn in de Nederlandse klederdrachten vooral een mannenaangelegenheid. De meeste onderdelen van de vrouwendracht worden immers met spelden aan elkaar bevestigd. Bijzonder is dat juist in Bunschoten-Spakenburg een knopenfabriek was gevestigd. De HKF maakte modieuze knopen en gaf werkgelegenheid aan voormalig vissers die door de afsluiting van de Zuiderzee moesten zoeken naar nieuwe vormen van bestaan.
Meer berichten
Share by: